والپست چیست و چرا در سازههای فولادی حیاتی است؟
بذار از یک واقعیت کارگاهی شروع کنیم؛ بیشتر خرابیهای دیوار در زلزله، نه به خاطر ضعف مصالحه، نه اجرای بد دیوارچینی… مشکل از نبود والپست یا اجرای غلط والپست است.
طبق پیوست ششم آییننامه ۲۸۰۰، دیوار عضو سازهای محسوب نمیشود، اما اگر مهار نشود، میتواند در زلزله خسارت جانی و مالی جدی ایجاد کند. اینجاست که والپست وارد بازی میشود؛ عنصری واسط بین دیوار و اسکلت که فقط یک مأموریت دارد: کنترل رفتار دیوار بدون درگیر شدن با باربری سازه.
تعریف والپست طبق آییننامه ۲۸۰۰
والپست (Wall Post) عضو فولادی یا بتنی غیر باربر است که برای:
- مهار جانبی دیوارها
- جلوگیری از کمانش و ریزش دیوار
- انتقال ایمن نیروهای خارج از صفحه دیوار
به کار میرود.
نکته مهم آییننامهای:
والپست نباید بهگونهای اجرا شود که مانع تغییرشکل قاب سازهای در هنگام زلزله شود.
یعنی والپست باید دیوار را نگه دارد، نه اسکلت را.
چه دیوارهایی طبق پیوست ششم نیاز به والپست دارند؟
در سازههای فولادی، این دیوارها الزاماً باید والپست داشته باشند:
- دیوار با طول بیش از 4 متر
- دیوارهای پیرامونی و خارجی
- دیوارهای بلند با ارتفاع زیاد
- دیوارهای خارج از قاب سازهای
اگر دیواری یکی از این شرایط را داشته باشد و بدون والپست اجرا شود، از نظر آییننامهای مردود است.
انواع والپست در سازههای فولادی
۱. والپست عمودی
رایجترین نوع والپست که برای کنترل طول دیوار استفاده میشود.
مشخصات اجرایی:
- ساختهشده از ناودانی، قوطی یا پروفیل فولادی
- نصب در امتداد ارتفاع دیوار
- قرارگیری در ابتدا، انتها یا میانه دیوار
نکته کلیدی اجرا:
اتصال والپست عمودی به تیر بالا و پایین باید لغزشی یا کشویی باشد، نه گیردار.
چرا؟
چون قاب فولادی در زلزله تغییرمکان میدهد و اگر والپست قفل شده باشد، دیوار ترک میخورد یا فرو میریزد.
۲. والپست افقی (وادار افقی)
در دیوارهای بلند، فقط والپست عمودی کافی نیست.
طبق پیوست ششم:
- باید از وادار افقی یا میلگرد بستر استفاده شود
- فاصله اجرای میلگرد بستر معمولاً هر ۳ تا ۴ رج دیوارچینی است
نکته اجرایی مهم:
حتی اگر از شاخک انتهایی، گیره یا قلاب استاندارد استفاده شود:
- امکان حذف ناودانی منقطع وجود دارد
- اما میلگرد بستر به هیچ وجه حذف نمیشود
این دو نقش متفاوتی دارند و جایگزین هم نیستند.
نحوه اتصال والپست به سازه فولادی
طبق آییننامه ۲۸۰۰، اتصال والپست باید:
- غیرصلب باشد
- اجازه حرکت نسبی در راستای دیوار را بدهد
- مانع تغییرشکل قاب نشود
روشهای متداول اتصال:
- اتصال کشویی با تسمه فولادی
- استفاده از لقمه و اسلیو
- بستهای مخصوص والپست
ممنوع:
- جوش کامل والپست به تیر یا ستون
- اتصال گیردار
اتصال دیوار به والپست چگونه باشد؟
دیوار نباید به صورت صلب به والپست بسته شود.
روشهای مجاز:
- شاخکهای انتهایی استاندارد
- بستهای لغزشی
- قلابهای مهار دیوار
هدف این اتصالات:
- جلوگیری از جداشدگی دیوار
- کنترل ترک
- جلوگیری از ریزش خارج از صفحه
اشتباهات رایج در اجرای والپست
این موارد طبق پیوست ششم ممنوع است:
- هشتگیر کردن دیوار به ستون فولادی
- جوش دادن میلگرد به ستون یا تیر
- یکپارچه کردن دیوار و اسکلت
- حذف میلگرد بستر به بهانه وجود والپست
این اشتباهات شاید در ظاهر کار را سریعتر کنند، اما در زلزله هزینه سنگینی دارند.
جمعبندی اجرایی
اگر بخواهیم کاملاً عملی جمعبندی کنیم:
- والپست برای مهار دیوار است، نه باربری
- اتصالها باید لغزشی باشند
- دیوار باید همراه سازه حرکت کند، نه درگیر آن شود
- میلگرد بستر همیشه الزامی است
- اجرای صحیح والپست یعنی رعایت دقیق پیوست ششم آییننامه ۲۸۰۰
سوالات پرتکرار درباره والپست
آیا والپست عضو باربر ساختمان است؟
خیر. طبق آییننامه ۲۸۰۰، والپست عضو غیر باربر است و فقط وظیفه مهار جانبی دیوار و جلوگیری از ریزش آن را دارد.
آیا میتوان والپست را به ستون فولادی جوش داد؟
خیر. اتصال صلب والپست به ستون یا تیر فولادی ممنوع است و باید از اتصالهای لغزشی یا کشویی استفاده شود.
آیا با اجرای والپست میتوان میلگرد بستر را حذف کرد؟
خیر. والپست و میلگرد بستر دو عملکرد متفاوت دارند و حذف میلگرد بستر حتی در صورت اجرای والپست مجاز نیست.
فاصله اجرای میلگرد بستر طبق پیوست ششم چقدر است؟
بهطور معمول هر ۳ تا ۴ رج دیوارچینی یک ردیف میلگرد بستر اجرا میشود.
والپست برای چه دیوارهایی الزامی است؟
دیوارهای با طول بیش از ۳.۵ متر، دیوارهای بلند، دیوارهای پیرامونی و دیوارهای خارج از قاب الزاماً باید والپست داشته باشند.
مزایای اجرای اصولی والپست
- افزایش ایمنی دیوار در زلزله
- جلوگیری از ترکهای گسترده دیوار
- کاهش خسارتهای غیرسازهای
- تأیید راحتتر توسط ناظر و نظام مهندسی
- افزایش عمر مفید دیوار
اشتباهات اجرایی که باعث رد شدن والپست توسط ناظر میشود
- جوش کامل والپست به تیر یا ستون
- اجرای هشتگیر دیوار به اسکلت فولادی
- حذف میلگرد بستر
- قفل کردن دیوار به قاب سازهای
- استفاده از والپست بدون اتصال لغزشی
معرفی شرکت
شرکت [وال پست سازان] با تمرکز تخصصی بر طراحی، تولید و اجرای انواع والپست، میلگرد بستر و متعلقات مهار دیوار، محصولات خود را منطبق با پیوست ششم آییننامه ۲۸۰۰ ارائه میدهد. استفاده از متریال استاندارد، جزئیات اجرایی آییننامهای و پشتیبانی فنی پروژهها باعث شده محصولات این مجموعه در پروژههای ساختمانی سراسر کشور مورد تأیید مهندسان ناظر قرار گیرد.
در صورت نیاز به مشاوره فنی یا انتخاب نوع مناسب والپست برای پروژه، کارشناسان این مجموعه آماده راهنمایی هستند.
